Vandaag verscheen bij NRW (Nederlandse Raad voor de Winkelcentra) de NRW Trendupdate. Dit is een vervolg op het rapport scenarioplanning, waar ik ook met veel plezier aan heb meegewerkt. Voor alle duidelijkheid: de winkelmarkt verandert. Zoals ook het consumentengedrag verandert. Het belangrijkste is dat consumenten niet meer voldoen aan de traditionele distributie planologie. Winkelgebieden zijn niet schaars meer en consumenten willen kiezen. Net zoals ze een auto of een vakantie kiezen. De verschillen per doelgroep en per plaats zijn ook groot. En dat is nog steeds wennen. Duurzame Planologie speelt in op die veranderingen.
Goeroe’s: Geert Wilders methode
Een aantal goeroe’s, zoals Cor Molenaar en Frank Quix, roepen om het hardst hoe slecht het wel niet gaat. Er blijven weinig winkelgebieden over, online neemt heel veel over en er valt weinig aan te doen, zo roepen ze. Behalve Cor en Frank om advies vragen. Ik noem het de Geert Wilders methode. Hard roepen, overdrijven, aandacht krijgen. De markt is niet makkelijk, dat klopt. Maar het einde van de winkelgebieden? De markt verandert vooral. Consumentenbehoeften veranderen, en verschillen ook sterk per doelgroep en per plaats. Winkelgebieden moeten hierop in kunnen spelen.
Nieuwe typen winkellocaties
Ondernemers reageren op de veranderende vraag. Zo ontstaan nieuwe formules, winkels langs uitvalswegen, bij stations, bij ziekenhuizen, op de campus en op internet. Die internetwinkels zijn overigens lang niet altijd zulke succesnummers. Op dit moment is het aantal stoppende internetwinkels groter dan het aantal starters. Ik heb zelf bij Wehkamp gewerkt, en het duurt lang voor je een grote schare vaste klanten hebt opgebouwd. Als je de top 10 internetwinkels bekijkt zie je ook traditionele namen domineren, zoals Wehkamp, Bol.com, Ahold, KPN, H&M, HEMA. CoolBlue is een relatieve nieuweling. Datzelfde CoolBlue opent ook met succes winkels. En dat blijkt een flinke impuls op hun internetverkoop te geven.
Oplossingen: Duurzame Planologie
Distributie planologie is veranderd in keuze planologie. Voor een duurzaam ruimtelijk beleid zouden we niet louter bestaande centra moeten beschermen, maar vooral nadenken hoe de consumentenvraag verandert. En hoe ondernemers daarop in moeten kunnen spelen. Wat betekent dat voor bestaande centra? Hoe houden we die vitaal? Hoe geven we nieuwe en kleine ondernemers een kans? Zijn er kraamkamerzones? Wat betekent dit ook voor nieuwe typen locaties? Flexibele bestemmingsplannen kunnen vaak een goede oplossing zijn. Duurzame Planologie biedt een aantal knoppen om in te spelen op verandering, op marktsegmentatie in wonen, werken, en winkelen. En biedt daarmee mogelijkheden om leegstand tegen te gaan.
Conclusie
Als we niet inspelen op consumentenbehoeften, nieuwe ondernemers geen kansen geven, vasthouden aan starre planologie, ja, dan jagen we consumenten naar het internet. Zowel rucksichloss beschermen als va banque ontwikkelen is het antwoord niet. Duurzame planologie, met oog voor de (lokale) DNA, ondernemers- en consumenten behoeften kan ruimte bieden aan verandering.
